Σωστή διαχείριση βοτάνων, από το μάζεμα μέχρι την αποθήκευση!

Τα βοτανα και τα μπαχαρικά είναι σημαντικά στην καθημερινή ρουτίνα μας, τόσο στην μαγειρική όσο και στην ζαχαροπλαστική. Παρόλο που τα βότανα όταν είναι φρέσκα έχουν υπέροχο δυνατό άρωμα και έντονη γεύση, δεν είναι πάντα εφικτό να έχουν όλα τα βότανα μας φρέσκα.

Επειδή έχει προκύψει αρκετές φορές το ερώτημα σωστής αποξήρανσης και συντήρησης βοτάνων, παρακάτω σας παραθέτουμε τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αποθηκεύσουμε και να αποξηράνουμε τα βότανα μας!

Ξεκινώντας από την συλλογή των βοτάνων, πρέπει πάντα να τα συλλέγουμε όταν είναι η κατάλληλη εποχή. Αν δεν γνωρίζετε την κατάλληλη εποχή συλλογής κάθε βοτάνου, συμβουλευτείτε την κατηγορία “Συλλογή Δρόγης”. Φροντίστε να κόψετε τα βότανα σας με ψαλίδι, ένα κοφτερό μαχαίρι ή κλαδευτήρι χωρίς να τραυματίσετε το φυτό. Αν πρόκειται για πολυετές φυτό, κόψτε το κλωνάρι ή τα κλωνάρια από την βάση του φυτού. Μάλιστα το καθάρισμα αυτό κάνει καλό και στο φυτό.

Είναι σημαντικό να φροντίζετε να κόβονται τα φυτά διατηρώντας μακρύ βλαστό ώστε να μπορεί να αποξηρανθεί σωστά και να διατηρήσει τα συστατικά του. Να θυμάστε ότι δεν είναι η ανθοφορία πάντα η εποχή συλλογής των βοτάνων και ειδικά των ριζών. Μάλιστα λίγο πριν την ανθοφορία, το φυτό έχει την υψηλότερη συγκέντρωση αιθέριου ελαίου. Συλλέξτε τα βότανα σας νωρίς το πρωί πριν αρχίσει ο ήλιος να καίει, με εξαίρεση την λαδανιά.

Στη συνέχεια τα βότανα καθαρίζονται προσεκτικά ώστε να μην τραυματιστούν τα φύλλα. Ιδανικά με απαλό ψεκασμό και μετά ταμπονάρισμα ώστε να στεγνώσουν. Τα βότανα του κήπου μας δεν έχουν συνήθως κάτι παραπάνω από χώμα και ενίοτε σκόνη ή έντομα. Μπορείτε να τα τινάξετε απαλά για να στεγνώσουν και να τα ακουμπήσετε σε πετσέτα.

Τρόποι συντήρησης και αποξήρανσης:

Κρέμασμα σε ματσάκια

Ο πλέον γνωστός τρόπος αποξήρανσης των βοτάνων, είναι το κρέμασμα όπως κάνουμε στην λεβάντα, το θυμάρι και τη ρίγανη. Είναι ένας εύκολος και σχετικά σύντομος τρόπος, καθώς μπορείτε να δέσετε ματσάκια να τα κρεμάσετε ανάποδα σε σκιερό και ξηρό μέρος και να τα αφήσετε για 21 ημέρες. Αφαιρέστε τα κάτω φύλλα και δέστε με σπάγκο, προτιμήστε να μην δέσετε πάνω από 10 κλωναράκια ώστε να αερίζεται το ματσάκι.

Άπλωμα σε πανιά ή τούλι

Μπορείτε να το κάνετε σε τεντωμένα πανιά ή τούλι ώστε να αναπνέει το βότανο ή απλωμένα σε τραπέζι. Απλώστε τα βότανα σας σε αποστάσεις που επιτρέπουν να αερίζονται σωστά, πάνω σε ένα βαμβακερό πανί ή τούλι. Σκεπάστε από πάνω με τούλι ή πανί ώστε να αποφεύγονται σκόνες και έντομα. Μετά από 3 εβδομάδες το πολύ, δοκιμάστε να τρίψετε ένα φύλλο. Αν θρυμματίζεται, το βότανο σας είναι έτοιμο για αποθήκευση!

Αποξήρανση στον φούρνο

Ξεκινάμε αναφέροντας ότι δεν προτείνουμε την αποξήρανση στα μικροκύματα όσο γρήγορη μέθοδος και μπορεί να είναι. Όταν το κλίμα στο οποίο ζείτε είναι υγρό ακόμα και τους θερινούς μήνες, η αποξήρανση δεν είναι τόσο εύκολη. Η λύση του φούρνου είναι ιδανική και γρήγορη, ενώ θα αρωματίσει εξαιρετικά την κουζίνα σας! Ανοίξτε τον φούρνο σας στην χαμηλότερη θερμοκρασία (περίπου 50 -70). Απλώστε τα βότανα σας σε ένα ταψί με λαδόκολλα και τοποθετήστε στο φούρνο στη μεσαία σκάλα για περίπου 3 ώρες. Αφήστε να κρυώσουν πριν τα αποθηκεύσετε!

Χρήση ξηραντήρα

Η χρήση του είναι πολύ βολική, καθώς δεν θα χρησιμοποιηθεί μόνο για αποξήρανση βοτάνων αλλά και φρούτων και λαχανικών, χωρίς να χάνουν τις ευεργετικές τους ιδιότητες και τα θρεπτικά συστατικά τους! Ακολουθείτε τις οδηγίες του, ανάλογα με τα βότανα που αποξηραίνετε.

Όταν αποξηρανθούν τα βότανα, είναι έτοιμα για αποθήκευση σε βάζα ή αεροστεγή σακουλάκια. Εξαρτάται από εσάς αν θέλετε να είναι ολόκληρο το βότανο, θρυμματισμένο ή σε σκόνη. Η σκόνη προτιμάται για την μαγειρική, ενώ τα φύλλα ολόκληρα είναι ιδανικά για τσάι καθώς διατηρούν περισσότερο άρωμα και ιδιότητες. Φροντίστε να έχουν αποξηρανθεί πλήρως τα βότανα σας ώστε να μην πιάσουν μούχλα!

Για τα αποξηραμένα βότανα και μπαχαρικά, σημειώστε την ημερομηνία αποθήκευσης ώστε να ξέρετε πότε αρχίζουν να χάνουν τις ιδιότητες τους. Η διάρκεια ζωής τους είναι 1 έτος από την αποθήκευση!

Κατάψυξη

Γίνεται το μαγείρεμα πολύ εύκολο και γρήγορο όταν είναι ήδη πλυμένα και ψιλοκομμένα τα βασικά αρωματικά συστατικά. Η κατάψυξη μπορεί να έχει ήδη ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι, σκόρδο, μαϊντανό, βασιλικό, σέλινο και άνηθο. Φυσικά δεν περιορίζεται εκεί! Μάλιστα κρατάνε όλα τα θρεπτικά συστατικά τους και τα αρώματα τους.

Όπως και στην αποξήρανση, πλένουμε προσεκτικά και στεγνώνουμε ώστε να μην πιάσουν πάγο μέσα στην κατάψυξη και χαλάσουν. Μπορείτε να τα αποθηκεύσετε σε ανθεκτικά επαναχρησιμοποιούμενα σακουλάκια ή βαζάκια. Μπορείτε να κρατήσετε τα βότανα σας ανάλογα με την θερμοκρασία του καταψύκτη σας, από 3 μήνες έως 2 χρόνια, οπότε φροντίστε να σημειώσετε ημερομηνία κατάψυξης. Μπορείτε να δώσετε παράταση ζωής στα βότανα και να τα αποστειρώσετε, ζεματίζοντας τα και στεγνώνοντας τα πριν την αποθήκευση. Σημαντικό είναι μετά το ζεμάτισμα, να τα βουτήξετε σε παγωμένο νερό.

Βότανα που μπορούν να αποθηκευτούν στην κατάψυξη: βασιλικός (χάνει το χρώμα του), κόλιανδρο, μελισσόχορτο, λουίζα, μέντα, ρίγανη, φασκόμηλο, μαντζουράνα, θυμάρι, άνηθο, σχοινόπρασο, μαϊντανός, δεντρολίβανο, θρούμπι, λεβιστικό, σέλινο, λάπαθο, αμπελόφυλλα, εστραγκόν.

Βότανα σε πάγο

Δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη μέθοδος αλλά είναι εύκολη και με διάρκεια στο χρόνο ζωής του βοτάνου. Μπορείτε να βάλετε φύλλα βοτάνων σε παγοθήκες και στην μαγειρική απλά να τα ρίξετε στην κατσαρόλα, το τηγάνι ή το ταψί. Η διαδικασία είναι ίδια με την κατάψυξη, χωρίς να χρειάζεται ζεμάτισμα, ενώ μπορείτε να αποθηκεύετε τα παγάκι σε σακουλάκια για να έχετε περισσότερο χώρο στην κατάψυξη σας. Μπορείτε να παγώσετε με αυτό τον τρόπο και σάλτσα πέστο.

Άλλες μέθοδοι αποθήκευσης βοτάνων είναι σε βούτυρο, έλαιο ή ξύδι. Σε αυτές τις περιπτώσεις όμως δεν μιλάμε για συντήρηση και αποθήκευση βοτάνων για μελλοντική χρήση των βοτάνων ατόφια, αλλά για την συνεργασία του βοτάνου με το φυσικό “συντηρητικό” του.

Μπορείτε φυσικά να αποθηκεύσετε ολόκληρα κλωνάρια βοτάνων επιλογής σας σε βούτυρο μαλακωμένο σε θερμοκρασία δωματίου. Αν μαγειρεύετε με βούτυρο, όταν θα το κόβετε θα παίρνετε μαζί ένα μέρος του βοτάνου καθώς επίσης θα έχει ήδη αρωματιστεί το βούτυρο. Αντέχει στο ψυγείο 2 εβδομάδες και στην κατάψυξη 6 μήνες.

Τα βότανα σε έλαιο ή ξύδι δίνουν ένα εξαιρετικό άρωμα και ξεχωριστή γεύση, ενώ απελευθερώνουν θρεπτικά και θεραπευτικά συστατικά. Αν επιλέξετε να εμπλουτίσετε τα έλαια σας με βότανα, μην τα βάλετε στο ψυγείο. Η διαφορά θερμοκρασίας θα σπάσει τη σύνθεση του ελαίου και θα χάσει τα θρεπτικά συστατικά του. Όσο για το βότανο, το λάδι είναι εξαιρετικό φυσικό συντηρητικό, αρκεί να μην προεξέχει το φυτό εκτός ελαίου.

Tip: τα φρέσκα βότανα που χρησιμοποιείτε για την μαγειρική, μπορείτε να τα αποθηκεύετε σε αεροστεγές βάζο μέσα στο ψυγείο σας. Φροντίστε να τα έχετε πλύνει και να τα έχετε στεγνώσει από περιττή υγρασία καλά και θα διατηρηθούν φρέσκα για περίπου 2 εβδομάδες! Φροντίστε να είναι αεροστεγές το βάζο που θα βάλετε το βότανο ώστε να μην μυρίσει από άλλες τροφές του ψυγείου!