Βότανα: βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία μέρος 2ο

Σε συνέχεια του πρώτου μέρους, θα αναλύσουμε τις λιποδιαλυτές βιταμίνες και την προσφορά τους στον οργανισμός μας!

Οι 4 λιποδιαλυτές βιταμίνες

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες, απορροφώνται και μεταφέρονται από τα λιπαρά στη διατροφή μας. Σε αντίθεση με τις υδατοδιαλυτές, σε υπερκατανάλωση αποθηκεύονται στο ήπαρ και τους ιστούς με αποτέλεσμα να προκαλούν τοξικότητα στον οργανισμό. Μια ισορροπημένη διατροφή, συνήθως προσφέρει επάρκεια σε λιποδιαλυτές βιταμίνες, ενώ πρέπει να θυμόμαστε ότι ο οργανισμός μας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε υπερβολική λήψη βιταμίνης Α από ζωική κατανάλωση και βιταμίνης D.

Η βιταμίνη Α προσλαμβάνεται από τον οργανισμό σε δύο μορφές. Η ιδιαιτερότητα οφείλεται στη μορφή που προσλαμβάνεται. Από φυτικής προέλευσης τροφές, με πιο γνωστό το καρότο, λαμβάνουμε τα καροτενοειδή με πιο γνωστό ενεργό το β – καροτένιο ή προβιταμίνη Α. Βρίσκεται σε όλα τα φρούτα και λαχανικά με πορτοκαλί χρωστική, ενώ ο οργανισμός μετατρέπει το β – καροτένιο σε βιταμίνη Α. Από ζωικής προέλευσης τροφές προσλαμβάνεται η βιταμίνη Α χωρίς να χρειάζεται να συντεθεί στον οργανισμό. Θα συναντήσετε τη βιταμίνη Α και ως ρετινόλη. Η επάρκεια βιταμίνης Α προσφέρει καλύτερη όραση και λειτουργία των οφθαλμών, αντιμετωπίζει την ξηροδερμία, την ακμή, τη ψωρίαση και τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα. Θα τη συναντήσετε σε πολλά αντηλιακά.

Η έλλειψη βιταμίνης Α δημιουργεί δυσκολία στην όραση, ειδικά τη νυχτερινή και ξηρό, σκληρό δέρμα.
Η υπερβιταμίνωση από βιταμίνη Α δεν μπορεί να προκληθεί από φρούτα και λαχανικά, αλλά από συμπληρώματα και υπερκατανάλωση κρεάτων πλούσια σε βιταμίνη Α. Ο οργανισμός απορροφά άμεσα τη βιταμίνη αυτή και αργεί πολύ να την αποβάλλει. Συμπτώματα υπερκαταναλωσης είναι ναυτία, πονοκέφαλος, κόπωση, ζάλη, ανορεξία.

Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Α είναι: το καρότο, η γλυκοπατάτα, η κολοκύθα, το μοσχαρίσιο κρέας, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι χρωματιστές πιπεριές, το λάχανο, τα αυγά, τα ροδάκινα, τα βερίκοκα, το γάλα, το τυρί, το πεπόνι και το συκώτι.

Η βιταμίνη Ε είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό και βελτιώνει την υφή και την όψη της επιδερμίδας. Χρησιμοποιείται ευρέως στα καλλυντικά καθώς είναι αντηγηραντική βιταμίνη και προστατεύει από αλλοιώσεις, ενώ είναι άψογο φυσικό συντηρητικό.

Επειδή συνηθίζεται να λαμβάνεται ως συμπλήρωμα, κάποια συμπτώματα υπερβιταμίνωσης είναι η δυσκολία πήξης του αίματος, ενώ τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα.

Έλλειψη μπορεί να συναντηθεί μόνο σε περιπτώσεις σοβαρού υποσιτισμού.

Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Ε είναι: όλα τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι ελιές, τα αμύγδαλα, ο ηλιόσπορος, το μύρτιλλο, οι περισσότεροι ξηροί καρποί και σπόροι, η σόγια, το καλαμπόκι, το σαφράν, το συκώτι, η ντομάτα και το αβοκάντο.

Η βιταμίνη D ή αλλιώς καλσιφερόλη, όπως και η βιταμίνη Α χωρίζεται στη χοληκαλσιφερόλη ή αλλιώς βιταμίνη D3 η οποία προσλαμβάνεται από ζωικής προέλευσης τροφές και τη εργοκαλσιφερόλη ή αλλιώς βιταμίνη D2 η οποία προσλαμβάνεται από τροφές φυτικής προέλευσης. Είναι απαραίτητη για τη χρήση και αφομοίωση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Βοηθά τα παιδιά στην σωστή και υγιή ανάπτυξη δοντιών και οστών, και τους ενηλίκους στη προστασία από οστεοπενία και οστεοπόρωση. Ο ήλιος βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση της βιταμίνης.

Η έλλειψη βιταμίνης D προκαλεί στα παιδιά δυσμορφίες οστών, καθυστερημένη ανάπτυξη και εύθραυστα δόντια. Στους ενηλίκους προκαλεί ευαισθησία στα οστά, ευκολία σε κατάγματα και χαλασμένα δόντια. Άτομα που είναι επιρρεπή σε έλλειψη είναι τα μωρά, οι ηλικιωμένοι, άτομα με σταράτο – σκούρο δέρμα ή ελάχιστη έκθεση στον ήλιο και άτομα που υποφέρουν από ασθένειες του ήπατος.

Τοξικότητα υπάρχει από συμπληρώματα διατροφής για μεγάλα διαστήματα, αλλά όχι από έκθεση στον ήλιο. Η εκτεταμένη χρήση συμπληρωμάτων προκαλεί αύξηση του ασβεστίου στο αίμα με συμπτώματα όπως ανορεξία, τάση προς εμετό, ναυτία, δίψα, συχνοουρία, μυϊκή αδυναμία, πόνους στις αρθρώσεις, αποπροσανατολισμό, νεφρική ανεπάρκεια και κνησμό.

Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης D είναι: τα μανιτάρια, ο σολομός, οι σαρδέλες, το αυγό, ο τόνος και το σκουμπρί.

Η όχι ιδιαίτερα διαδεδομένη βιταμίνη Κ, παράγεται από τον οργανισμό μας, στην εντερική χλωρίδα και είναι σημαντική για την ορθή λειτουργία του ήπατος και την ομαλή πήξη του αίματος. Δεν υπάρχει τοξικότητα γνωστή από υπερβιταμίνωση. Μπορεί να γίνει λήψη κατόπιν συμβουλής ιατρού σε περίπτωση λήψης αντιβίωσης που διαταράσσει τη χλωρίδα του εντέρου, ενώ άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά δεν πρέπει να παίρνουν συμπληρώματα.

Η έλλειψη προκαλεί τάση για αιμορραγία και αναιμία.

Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Κ είναι: τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες όπως το μπρόκολο, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το σπαράγγι, ο μαϊντανός, το κάρδαμο, τα λαχανάκια Βρυξελλών ,τα φρέσκα φασόλια, ο αρακάς και το καρότο.

Σημείωση: άτομα που έχουν διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά (βιταμίνη Ε) έχουν πολύ χαμηλότερο κίνδυνο για ανακοπή καρδιάς ή εγκεφαλικό. Μια διατροφή ιδιαίτερα χαμηλή σε λιπαρά μπορεί να προκαλέσει έλλειψη λιποδιαλυτών βιταμινών.

Στο 3ο και τελευταίο μέρος, θα αναφερθούμε στα μέταλλα και ιχνοστοιχεία, απαραίτητα για την ομαλή και υγιή λειτουργία του οργανισμού μας και σε ποιες τροφές θα τα βρούμε! Διαβάστε για τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες στο πρώτο μέρος!